فرآیند اجرای ایستگاه مترو طراحی شده توسط زاها حدید

به منظور خدمت به جمعیت در حال افزایش پنج میلیون نفری ریاض، سازمان توسعه ریاض از شرکت معماری زاها حدید خواسته است تا ایستگاه جدید مترو ملک عبدالله (KAFD ) را بسازد.

پیش بینی می شود این ایستگاه مترو درسال ۲۰۲۰ یعنی هشت سال پس از شروع ساخت و ساز (سال ۲۰۱۲)، تکمیل شود. این ایستگاه در شبکه جدید مترو ریاض به خط ۱، پایانه خط ۴ (برای مسافران به فرودگاه) و خط ۶ خدمت رسانی می کند.

مشخصات کلی پروژه زاها حدید

ایستگاه شامل ۶ سکوی قطار، چهار طبقه مختص عموم و دو طبقه پارکینگ در زیرزمین است. پروژه در حالی که پاسخگوی نیازهای عملکردی یک مرکز حمل و نقل چندوجهی (مرکب) می باشد، یکپارچه با محیط شهری طراحی شده است. توجه به چشم انداز آینده آن ناحیه شهری از نکات مدنظر در پروسه طراحی است.

طراحی این پروژه فراتر از طرح ایستگاههای ساده و مرسوم مترو است. بنابراین اهمیت ساختمان تنها به عنوان یک فضای عمومی پویا و چند منظوره لحاظ نشده است.

میتوان گفت این طرح علاوه بر یک فضای عمومی چشمگیر برای شهر، یک مکان واسط است که علی رغم عبور سریع کاربران باز هم گیرا و قابل توجه می باشد.

طراحی پل برج

مساحت ۲۰۴۳۴ متر مربعی پروژه ایستگاه مترو، در میان انبوهی از مسیرها، خطوط مترو و پل‌برج قرار گرفته است. Skybridge یا پل‌برج سازه مشابه پل است که برای عابران پیاده امکان برقراری ارتباط از یک ساختمان به ساختمان دیگر را فراهم می کند.

مسافران از طریق این پل جدید قادر به دسترسی به شبکه مونوریل شهرخواهند بود.

پیوستگی در دکوراسیون داخلی

پیوستگی و ارتباط فضاها با یکدیگر در ایستگاه، به عنوان اولویت طراحی مد نظر قرار گرفته است. خطوط ریلی، ماشینها و ازدحام عابرین پیاده همگی مدلسازی و مکان یابی شده اند. مکان یابی و ترسیم مسیرهای عابرین پیاده در داخل ساختمان با هدف بهینه سازی سیرکولاسیون داخلی انجام شده است.

 شکل نهایی طرح

در اصل شبکه ای از مسیرهای عابر پیاده بصورت مارپیچ در داخل ساختمان وجود دارد که به منظور به حداقل رساندن ازدحام اینگونه طراحی شده است. پیکربندی وشکل نهایی طرح، یک شبکه سه بعدی تعریف شده با مجموعه ای از موجهای سینوسی متوالی است.

 

این موجها برگرفته از تکرار و تغییر فرکانس جریان ترافیک روزانه ایستگاه میباشند. این شبکه به عنوان ستون فقرات برای سیرکولاسیون ساختمان عمل می کند. امواج سینوسی به نمای بیرونی ایستگاه نیز کشیده شده اند. در واقع کانسپت معماری را به قسمت بیرونی نیز انعکاس می دهند.

استفاده از مشربیه

دیوارها و سقف ساختمان به صورت مجموعه ای از حرکات مواج دیده می‌شوند که با صفحات منحنی “مشربیه” تلاقی می کنند. مشربیه عنصر کالبدی از معماری سنتی عربی است. این عنصر از قرون وسطی تا اواسط قرن بیستم مورد استفاده قرار می گرفته است.

 جزییات مشربیه

همانطور که اشاره شد پنجره های مشبک با نام مشربیه عنصری کلاسیک در سبک معماری خاورمیانه محسوب می شوند. مشربیه حفاظ موثری در برابر نور شدید خورشید است. امروزه این عنصر مشبک سنتی اسلامی به عنوان تزیینی شرقی برای پوشاندن ساختمان استفاده می شود.

آنالیز تاثیر کاهش گرما در نمای پارامتریک

الگوهای هندسی مشربیه باعث كاهش دریافت نور و گرمای خورشيد مي شوند. به علاوه این الگوها باعث می شوند ايستگاه با بافت فرهنگي محیط اطراف خود سازگار باشد.

در واقع ترکیب بندی کلی پروژه یادآور الگوهای ایجاد شده توسط بادهای بیابانی در تپه های شنی است. در بیابانها فرکانس های متعدد و مکرر باد شکلهای طبیعی پیچیده ای ایجاد می کند.

فرماندار ریاض با ارایه جزئیاتی از برنامه حمل و نقل عمومی این شهر از جمله شش خط مترو، این معماری مدرن در حال پیشرفت را ستون فقراتی برای حمل و نقل عمومی شهر دانست.

اما قبل از این که دنیای معماری با شکل نهایی یکدست خوشایند این پروژه آشنا شود، عکس های گرفته شده توسط بن زارا منظره ای دیگر از این پروژه، یعنی چشم اندازی خشن و پرداخت نشده را ارائه می دهد.

سازه پروژه

سازه ی فولادی مشبک به کار رفته در حال حاضر به شهروندان ریاض اجازه می دهد تا مستقیماً داخل ایستگاه مترو را ببینند. در حالی که هنوز یک پیش نمایش از طرح تاثیرگذار و فراموش نشدنی از این فرم سینوسی مواج را مشاهده می کنند.

در فاز اولیه طراحی مشاهده می شود که این ساختمان با استفاده از رویکرد پارامتریک اتخاذ شده توسط پاتریک شوماخر طراحی شده است. در عین حال ارتباطات مطلوب در سراسر سایت مورد توجه قرار گرفته است. پاتریک شوماخر معمار اصلی شرکت حدید می باشد.

سازه فولادی بیرونی تقریباً ۲۳۷/۴ تن وزن دارد. همچنین وزن سازه فولادی داخلی ۷۸۵/۲ تن بیشتر از سازه خارجی می باشد.

این سازه پارامتریک یک شاهکار مهندسی منحصر به فرد برای شرکت زاها حدید محسوب می شود. در واقع یک سازه مستقل خود ایستا روی ایستگاه مترو طراحی شده که فقط به سطح زمین تکیه دارد.

در طراحی این ایستگاه المانهای فرعی مجزا در همپوشانی و ارتباط با هم ( از طریق تناسب، تقارن و تکرار ) چالشهای پروژه را ساده سازی کرده اند. میتوان گفت هیچ لطمه ای به کیفیت فضایی و ایده های جاه طلبانه طرح وارد نشده است.

هدف زاها حدید برای دریافت نشان LEED

هدف شرکت زاها حدید در ابتدا دریافت نشان نقره ای LEED بود. اما با توجه به اینکه قابلیتهای استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر را مازاد بر آنچه که میبایست در چشم انداز پروژه در نظر گرفتند، این طرح می تواند نشان طلای LEED را دریافت کند.

مرجع:

https://archinect.com/news/article/150145472/new-construction-photos-of-zaha-hadid-architects-designed-metro-station-reveal-a-true-feat-of-engineering

https://www.archdaily.com/374198/zaha-hadid-architects-selected-to-design-the-king-abdullah-financial-district-metro-station-in-saudi-arabia-2

https://www.zaha-hadid.com/architecture/king-abdullah-financial-district-metro-station/

https://www.dezeen.com/2013/05/16/king-abdullah-financial-district-metro-station-by-zaha-hadid-architects/

مقالات مرتبط:

http://clickhouse.ir/2020/01/18/%d9%86%d9%85%d9%88%d9%86%d9%87-%d8%a7%db%8c-%d8%a7%d8%b2-%db%8c%da%a9-%d8%b7%d8%a7%d9%82-%d9%be%d8%a7%d8%b1%d8%a7%d9%85%d8%aa%d8%b1%db%8c%da%a9/

 نمونه ای از یک طاق پارامتریک

مترجم:

کاملیا کلانتری